Συναισθηματική νοημοσύνη. Πως μπορούμε να την βελτιώσουμε;

27 Μαΐου 2020

Τι είναι η Συναισθηματική νοημοσύνη;

Η Συναισθηματική νοημοσύνη (Εmotional Intelligence) είναι η ικανότητα να κατανοούμε και να διαχειρίζόμαστε τόσο τα δικά μας συναισθήματα όσο και των άλλων γύρω μας, καθώς μέσα απο την κατανόηση των δικών μας συναισθημάτων κατανοούμε και τα συναισθήματα των ανθρώπων γύρω μας. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά στην Ψυχολογία απο τον ψυχολόγο Daniel Goleman με την δημοσίευση του βιβλίου του ”Η συναισθηματική νοημοσύνη – Γιατί το EQ είναι πιο σημαντικό από το IQ ” (Goleman, 1995). όταν πρότεινε την Συναισθηματική νοημοσύνη σαν μια μορφή ευφυίας εναλλακτική του iQ σαν τον κύριο παράγοντα που συμβάλει στην επαγγελματική, προσωπική ανάπτυξη κάθε ατόμου.

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι απαραίτητη σε πολλούς τομείς της ζωής καθώς μας βοηθάει να γνωρίσουμε σε βάθος τον εαυτό μας αλλά και τους ανθρώπους που συναναστρεφόμαστε. Άτομα με υψηλό βαθμό συναισθηματικής νοημοσύνης έχουν επίγνωση του τι αισθάνονται, τι σημαίνουν τα συναισθήματά τους και πώς αυτά τα συναισθήματα μπορούν με την σειρά τους να επιδράσουν σε άλλους ανθρώπους, γεγονός που βοηθάει στο να βελτιώσουν οι σχέσεις με τους άλλους.

Είναι επίκτητη ικανότητα , γεγονός που σημαίνει οτι μπορεί να αναπτυχθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Η ανάπτυξη της μπορεί να ξεκινήσει από τα πρώιμα χρόνια και να συνεχιστεί καθόλη την διάρκεια της ζωής. Η αλληλεπίδραση με το περιβάλλον μας και οι καινούριες εμπειρίες που αποκτούμε απο τις κοινωνικές μας σχέσεις μας εκπαιδεύουν σε συνεχώς καινούριες δεξιότητες , βιώνοντας καταστάσεις και συναισθήματα που ενισχύουν την συναισθηματική νοημοσύνη.

Υπάρχουν πέντε βασικές δεξιότητες που η ανάπτυξη τους μας βοηθούν να αναπτύξουμε την συναισθηματική μας νοημοσύνη : η Αυτογνωσία , η Αυτορρύθμιση , τα Κίνητρα , η Ενσυναίσθηση και οι Κοινωνικές δεξιότητες.

1. Αυτογνωσία

Η απόκτηση καλύτερης γνώσης του εαυτού μας είναι αυτό που επιζητάμε όλοι μέσα απο την Αυτογνωσία . Εάν αναγνωρίζουμε και κατανοούμε τον εαυτό μας , τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία μας μπορούμε να καταλαβαίνουμε και τους άλλους καλύτερα και αναγνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο τα συναισθήματα και οι ενέργειές μας αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον και επηρεάζουν τους ανθρώπους γύρω μας. Το να είμαστε συνειδητοί και να έχουμε αυτογνωσία σημαίνει ότι έχουμε μια σαφή εικόνα των δυνατοτήτων και των αδυναμιών μας και αυτό σημαίνει συμπεριφορά με τα σαφή όρια και μετριοφροσύνη.

Λοιπόν, τι μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε την αυτογνωσία μας;

Κρατάμε ημερολόγιο

Μπορεί να φαίνεται απλοικό αλλά έχει αποδεικτεί ότι όταν κρατάμε ημερολόγιο καταγραφής των σκέψεων μας , αυτό βοηθάει να εχούμε επαφή με τον εαυτό μας, και συνεπώς βοηθάει στο να αναπτύξουμε την αυτογνωσία μας. Εάν αφιερώνουμε λίγα λεπτά κάθε μέρα γράφοντας αυτά που μας προβλημάτισαν και μας δυσκόλεψαν ή ακόμη και σκόρπιες σκέψεις μας , δημιουργούμε τον κατάλληλο χρόνο και χώρο ώστε να ξεδιπλώσουμε τις σκέψεις μας και να έχουμε καλύτερη επαφή με τα συναισθήματα μας .

Παίρνουμε χρόνο

Όταν αντιμετωπίζουμε εκρήξεις θυμού ή άλλα έντονα συναισθήματα, μπορούμε να πάρουμε λίγο χρόνο και να σκεφτούμε τους λόγους που μας οδήγησαν στην έκρηξη των δυσάρεστων συναισθημάτων. Ανεξάρτητα από την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε, υπάρχει πάντα η δυνατότητα επιλογής εναλλακτικού τρόπου που θα αντιδράσουμε σε αυτήν.

2. Αυτορύθμιση

Η ικανότητα αυτορύθμισης είναι πολύ σημαντική για την ανάπτυξη της Συναισθηματικής νοημοσύνης. Αυτορύθμιση είναι η ικανότητα στην διαχείριση της ενεργειακής μας κατάστασης , δηλαδή η επεξεργασία και ο έλεγχος των συναισθημάτων μας των συμπεριφορών μας και της προσοχής. Όταν μπορούμε να συντονίζουμε τα συναισθήματα μας και την συμπεριφορά μας τότε εναρμονιζόμαστε καλύτερα με το περιβάλλον. Η αυτορύθμιση Βοηθά να διατηρούμε αρμονικές σχέσεις με τους άλλους, να επιδιώκουμε την μάθηση και να έχουμε σαν στόχο την ευζωία και την διατήρηση της. Λοιπόν, πώς μπορoύμε να βελτιώσουμε την ικανότητά να αυτορυθμίζουμε τον εαυτό μας;

Αναγνωρίζουμε τις αξίες που είναι σημαντικές για εμάς

Έχετε μια ξεκάθαρη ιδέα για τις ιδέες που σας εκφράζουν και τα ιδανικά που θεωρείτε ως πιο σημαντικά στην ζωή σας; Αφιερώστε λίγο χρόνο εξετάζοντας τον “κώδικα δεοντολογίας” σας , τις αξίες που σας εκφράζουν περισσότερο. Εάν γνωρίζετε τι είναι πιο σημαντικό για εσάς, τότε πιθανότατα δεν θα χρειαστεί να αντιμετωπίσετε δίλλημα όταν αντιμετωπίσετε μια ηθική – θα κάνετε τη σωστή επιλογή. Κρατήστε τον εαυτό σας υπεύθυνο – Εάν τείνετε να κατηγορείτε τους άλλους όταν κάτι πάει στραβά, σταματήστε. Αναλάβετε τη δέσμευση να παραδεχτείτε τα λάθη σας και να αντιμετωπίσετε τις συνέπειες, όποιες και να είναι αυτές . Πιθανότατα θα κοιμηθείτε καλύτερα τη νύχτα και θα κερδίσετε γρήγορα τον σεβασμό των γύρω σας.

Εξασκούμαστε στην ηρεμία

Την επόμενη φορά που θα βρεθούμε σε μια δύσκολη κατάσταση μπορεί να χρησιμοποιήσουμε τεχνικές που βοηθούν στην διατήρηση της ηρεμίας. Οι κυριότερες απο αυτές είναι , το να αποστασιοποιούμαστε απο τις δύσκολες καταστάσεις , το να ορίζουμε χρονικά πόσο θα ασχοληθούμε με κάθε πρόβλημα ώστε να μην αποροφάει όλη την ενέργεια μας, να έχουμε βαθιά πεποίθηση οτι μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στο κάθε πρόβλημα να γίνουμε πιο ανθεκτικοί στην αντιμετώπιση των δυσκολιών . Επίσης ο διαλογισμός και οι ασκήσεις σωστής αναπνοής μπορεί να μας υποστηρίξουν στο να ηρεμήσουμε.

3. Κίνητρα

Κίνητρα είναι οτιδήποτε υποκινεί, κινεί, ωθεί, ή παρασύρει σε δράση το άτομο, ώστε να κινητοποιηθεί για να πετύχει κάποιον στόχο. Είναι παράγοντες εσωτερικοί ή εξωτερικοί που ανεβάζουν το επίπεδο δραστηριοποίησης του ανθρώπινου οργανισμού και το κινητοποιούν να ολοκληρώσει κάποιο σκοπό πού έθεσε.

Τα κίνητρα για την επίτευξη απαιτούν να υπάρχουν σαφείς στόχοι, ρεαλιστικοί στόχοι και θετική στάση. Το να έχουμε θετική στάση και αισιοδοξία είναι πολύ σημαντικό για την επίτευξη ενός στόχου . Παρόλο που μπορεί να έχουμε μια προδιάθεση για μια θετική ή αρνητική στάση, μπορούμε με την προσπάθεια και την πρακτική να εξασκηθούμε να σκεφτόμαστε πιο θετικά. Το κίνητρο αποτελείται από:

Eπιθυμία επίτευξης.

Η επιτυχία επίτευξης σχετίζετε με τη συνεχή προσπάθειά να βελτιώσουμε ή να ανταποκριθούμε σε ένα επίπεδο υψηλής δραστηριότητας.

Δέσμευση.

Η Δέσμευση σχετίζεται με την επίτευξη των στόχων που θέτουμε στην ζωή. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την σημασία της δέσμευσης καθώς η επίτευξη ακόμη και των πιο απλών στόχων προυποθέτει την δέσμευση στους στόχους που έχουμε θέσει.

Πρωτοβουλία.

Πως θα ήταν να αλλάξουμε την οπτική μας απέναντι στη ζωή ; Η θέληση και η απόφαση να αλλάξουμε πράγματα στην ζωή μας είναι αρκετά ώστε να μας δώσουν την αρχική ώθηση ωστε να δραστήριοποιηθούμε και να βγούμε από την παθητικότητά μας . Παίρνοντας πρωτοβουλίες , αρχίζουμε να μπαίνουμε στην δράση και οδηγούμαστε σταδιακά στην διαδικασία επίτευξης των στόχων.

4. Ενσυναίσθηση

Η Ενσυναίσθηση είναι η δυνατότητα που έχουμε να αναγνωρίζουμε και να κατανοούμε τα συναισθήματα των άλλων, ακόμα κι αν αυτά έρχονται σε αντίθεση με τα δικά μας συναισθήματα και πιστεύω. Η ενσυναίσθηση, μας βοηθάει να μπαίνουμε στην θέση του άλλου , να τον κατανοούμε χωρίς να ταυτιζόμαστε μαζί του , και αποτελεί μια βασική ικανότητα ατόμων που μπορούν να διακρίνουν τα βαθύτερα συναισθήματα πίσω απο τις ανάκες και τις επιθυμίες των άλλων και αποδέχονται τη διαφορετικότητα.

5. Κοινωνικές Δεξιότητες

Η ανάπτυξη καλών διαπροσωπικών δεξιοτήτων ισοδυναμεί με επιτυχία τόσο στην προσωπική ζωή όσο και στην καριέρα σας. Οι σημαντικότερες κοινωνικές δεξιότητες είναι :

Είναι η ικανότητα να ακούμε τους άλλους αποτελεσματικά και με υπομονή.Εαν ακούμε τους άλλους ενεργητικά μπορούμε να τους κατανοήσουμε και να συνεργαστούμε αμοιβαία για την επίτευξη κοινών στόχων
Η ικανότητα επιρροής των άλλων. Χρησιμοποιώντας αποτελεσματικές τακτικές πειθούς μπορούμε να επηρεάσουμε
Η αποτελεσματική επικοινωνία. Είναι σημαντικό να δίνουμε και να αποκωδικοποιούμε με σαφή τρόπο τα μηνύματα της επικοινωνίας.
Ηγεσία. Είναι η ικανότητα να εμπνέουμε και να καθοδηγούμε ομάδες και ανθρώπους.
H διαχείριση των συγκρούσεων που προκύποτουν στις καθημερινές μας σχέσεις. Χρειάζεται κατανόηση, ικανότητα για διαπραγμάτευση και θέληση για την επίλυση διαφωνιών.
Αναπτύξη της ομαδικότητας. Η Συνεργασία με άλλους και η ομαδικότητα είναι απαραίτητη για την επίτευξη κοινών στόχων. Δυνατότητες ομάδας. Δημιουργία ομαδικής συνέργειας στην επίτευξη συλλογικών στόχων.